راهنمای بازدید از کاخ نیاوران + عکس و آدرس ۱۴۰۱

کاخ نیاوران یکی از مجموعه های دیدنی باغ نیاوران است که در قسمت شمال شرقی آن قرار دارد. این کاخ در شهر تهران واقع شده ادامه مطلب

کاخ نیاوران یکی از مجموعه های دیدنی باغ نیاوران است که در قسمت شمال شرقی آن قرار دارد. این کاخ در شهر تهران واقع شده و از آخرین محل هایی است که خانواده های شاهنشاهی ایران در آن سکونت داشته اند. باغ نیاوران با مساحت ۱۱ هکتار در منطقه ای خوش آب و هوا در کنار رشته کوه های البرز قرار دارد. این کاخ محل سکونت ییلاقی محمد رضا شاه پهلوی و خانواده اش به شمار می رفت. با سرنگونی نظام سلطنتی در سال ۵۷، کاربری این مکان تغییر کرد و به موزه تبدیل شد.

باغ نیاوران که هم اکنون به یک مجموعه ی تاریخ – فرهنگی تبدیل شده است علاوه بر بخش کاخ، دارای قسمت های دیگری نیز می باشد. اداره ی آن پس از سال ۷۸ به صورت مستقل از کاخ سعد آباد انجام می شود. این مجموعه متعلق به دوران قاجار و پهلوی می باشد و در سال ۷۷ به عنوان آثار ملی به ثبت رسیده است. بدین ترتیب این مجموعه از مهم ترین مکان های دیدنی شهر تهران به شمار می آید.

معماری کاخ نیاوران گرچه ساده و چشم نواز است اما کاملا مدرن و امروزی طراحی شده است. در طراحی آن از گچبری، کاشی کاری و آینه کاری استفاده شده و تابلوهای نقاشی، فرش های دستباف و ظروف تزئینی گران قیمت در این کاخ نگه داری می شوند.

تاریخچه ی کاخ نیاوران به چه زمانی باز می گردد؟

همان طور که اشاره کردیم، کاخ نیاوران ییلاق تابستانی خانواده ی محمد رضا شاه پهلوی بود. اما قدمت آن به این دوره ختم نشده و پادشاهان قاجار نیز این باغ را برای ییلاق خود انتخاب می کردند. در گذشته هنوز شهر تهران این چنین پیشرفت نکرده بود و بخش شمیرانات آن جز منطقه ی شهری محسوب نمی شد. این بخش، روستایی بود و باغ نیاوران به دلیل نزدیکی به کوه و آب و هوای بسیار خوب آن برای اقامت پادشاهان جلب توجه می کرد. لذا فتحعلی شاه قاجار دستور داد تا برای اقامت تابستانی وی در این مکان باغ و عمارتی ساخته شود.

پیش از دستور فتحعلی شاه، محل کنونی باغ نیاوران را نیزاری وسیع پوشانده بود. به همین دلیل این باغ را «نی آوران» نامیدند که با گذشت زمان به نیاوران معروف گشت. این منطقه ی روستایی در نزدیکی روستای «گرده وی» واقع شده بود.

پس از مرگ فتحعلی شاه قاجار پادشاهان بعدی هر یک به این عمارت بسنده نکرده و برای خود بناها و عمارت های مخصوص بنا کردند. از جمله ی این بناها می توان به بنایی کوچک که متعلق به محمد شاه قاجار بود اشاره کرد. ناصر الدین شاه نیز کاخ صاحبقرانیه را در این باغ بنا نمود. کوشک احمد شاهی نیز آخرین عمارتی بود که توسط قاجارها در این باغ ساخته شد.

در زمان پهلوی اول این بناها تقریبا دست نخورده باقی ماندند تا این که محمد رضا شاه پهلوی در سال ۱۳۳۷ دستور ویرانی کاخ فتحعلی شاه را صادر کرده و کاخ نیاوران که هم اکنون نیز پا برجاست را بنا نمودند. این کاخ در سال ۱۳۴۶ به قصد پذیرایی از مهمانان خارجی به بهره برداری رسید اما پس از به پایان رسیدن آن به ییلاق خانواده ی پهلوی تبدیل شد.

بدین ترتیب است که امروزه در مجموعه ی فرهنگی – تاریخی باغ نیاوران علاوه بر کاخ نیاوران، بخش های دیگری نظیر باغ کتیبه ها، موزه ی خودروهای اختصاصی، کتابخانه ی اختصاصی، موزه ی جهان نما، کوشک احمد شاهی، موزه ی حوض خانه و کاخ صاحبقرانیه به چشم می خورد.

اما سرنوشت برای کاخ نیاوران در سال های پس از انقلاب چه چیزی رقم زد؟ با به ثمر نشستن انقلاب اسلامی، مسئولیت نگهداری از این مجموعه در سال ۱۳۶۰ به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی واگذار شد. رفته رفته نیز تصمیم بر آن شد تا کاربری این مجموعه را به موزه تغییر دهند. لذا در سال ۱۳۶۵ این مجموعه به کاخ – موزه تبدیل شده و به تدریج امکان بازدید عمومی آن برای همه ی اقشار جامعه فراهم گردید. لذا امکان بازدید عمومی از بخش موزه ی جهان نما در سال ۱۳۷۶، بخش کاخ صاحب قرانیه و موزه ی حوض خانه در سال ۱۳۷۷، بخش کوشک احمد شاهی در سال ۱۳۷۹، بخش کتابخانه ی سلطنتی در سال ۱۳۸۳ و بخش موزه ی خودروهای اختصاصی در سال ۱۳۹۱ به وجود آمد.

البته لازم به ذکر است که کاخ نیاوران در دوران انقلاب اسلامی مورد مرمت و بازسازی نیز قرار گرفته است. بدین منظور این مجموعه از دی ماه سال ۱۳۸۲ به مدت شش سال تعطیل شد. سپس عملیات مرمت نقاشی های بنا، آینه کاری ها و گچبری ها، سقف متحرک، آسانسور، سیستم تهویه ی هوا، مبلمان و پرده و اشیای تزئینی آغاز گشت. البته سیستم حفاظتی دوربین های مدار بسته نیز به آن اضافه گردید. سپس در اسفند سال ۱۳۸۸ این کاخ مورد بازگشایی قرار گرفت.

اطلاعات مورد نیاز برای بازدید از کاخ نیاوران

باغ نیاوران در بخش شمالی شهر تهران واقع شده است. کاخ نیاوران نیز در بخش شمال شرقی این باغ قرار دارد. محل دقیق این کاخ در جنوب خیابان باهنر و دارآباد بوده و میدان و پارک نیاوران نیز در بخش جنوبی این کاخ قرار دارند. برای دسترسی به این کاخ باید از اتوبان صدر استفاده کرده و سپس از خروجی کامرانیه خارج شوید. پس از آن که به خیابان باهنر رسیدید مسیر خود را در جهت شرق ادامه دهید تا به میدان نیاوران برسید.

راه دیگر دسترسی به این مجموعه نیز بزرگراه امام علی است. بدین منظور باید در مسیر جنوب به شمال این بزرگراه قرار گرفته و سپس از خروجی ارتش (غرب) خارج شوید. بدین ترتیب به خیابان موحد دانش رسیده و باید در انتهای این خیابان وارد خیابان پاسداران  شده و به سمت شمال برانید. بدین ترتیب به میدان نیاوران خواهید رسید.

البته امکانات حمل و نقل عمومی نیز برای این مسیر وجود دارد و می توان از مترو و اتوبوس های بی آر تی در این مسیر استفاده نمود. اگر مترو را انتخاب کرده اید، باید خط یک را تا آخرین ایستگاه (تجریش) ادامه داده و سپس در میدان قدس برای رسیدن به ورودی اول موزه ی نیاوران، از تاکسی های خط تجریش – دزاشیب یا تجریش – نیاوران استفاده کنید. خطوط اتوبوس زیادی نیز وجود دارند که شما را به تجریش خواهند رساند. اما بهترین آن ها خط راه آهن – تجریش است. برای رسیدن از میدان تجریش به کاخ نیاوران نیز از اتوبوس های ازگل، دارآباد یا میدان رسالت استفاده کنید. ایستگاه اتوبوس دقیقا رو به روی ورودی اول موزه ی نیاوران قرار دارد.

مشخصات این مجموعه ی فرهنگی و تاریخی بدین شرح است:

آدرس کاخ نیاوران: تهران، میدان شهید باهنر (نیاوران)، مجموعه ی تاریخی – فرهنگی نیاوران

تلفن: ۱۵-۲۲۲۸۲۰۱۲-۰۲۱

ساعت بازدید کاخ نیاوران: نیمه ی اول سال از ساعت ۹ صبح تا ۷ بعد از ظهر و نیمه ی دوم سال از ساعت ۸ صبح تا ۵ بعد از ظهر

این مجموعه در تمام سال دایر است و روزهای تعطیل آن تنها در ایام ۱۴ خرداد به مناسبت رحلت امام خمینی (ره)، ۹ و ۱۰ محرم به مناسبت تاسوعا و عاشورای حسینی، ۲۱ ماه رمضان به مناسبت شهادت حضرت علی (ع)، ۲۸ صفر به مناسبت رحلت پیامبر (ص) و شهادت امام حسن مجتبی (ع) و ۲۵ شوال به مناسبت شهادت امام صادق (ع) می باشد.

هزینه ی بلیط برای بخش های مختلف این مجموعه نیز به شرح زیر است:

بخش مورد نظرهزینه برای گردشگران داخلی (هزار تومان)هزینه  برای گردشگران خارجی (هزار تومان)
ورودیه ی باغ۵۱۰۰
کاخ اختصاصی نیاوران۵۱۰۰
موزه ی جهان نما۴۵۰
کوشک احمد شاهی۴۵۰
موزه ی خودروهای اختصاصی۴۵۰

توجه: بخش های کتابخانه ی اختصاصی، کاخ صاحبقرانیه و موزه ی حوض خانه تا اطلاع ثانوی تعطیل هستند.

معماری کاخ نیاوران به چه صورت است؟

کاخ نیاوران شامل دو طبقه ی کامل و یک نیم طبقه  می باشد که در مجموع دارای ۹ هزار متر مربع مساحت دارد. این بنا دارای سقفی متحرک است. این سقف از جنس آلومینیوم بوده و در بعضی روزها به منظور بازدید عمومی باز گذاشته می شود. این کاخ تنها کاخی است که مجهز به چنین سقفی می باشد. در این کاخ هنوز هم وسایل قدیمی و گرانبهایی به جای مانده است که برای عموم مردم به نمایش در می آید.

طراح و معمار این کاخ محسن فروغی بود. وی در آن زمان رئیس وقت دانشگاه هنرهای زیبای دانشگاه تهران بود. استاد عبدالهی گچبری ها و استاد علی اصغر آینه کاری ها و استاد ابراهیم کاظمی پور کاشی کاری های این کاخ را به عهده داشته اند.

در طراحی کاخ نیاوران، معماری های سنتی ایرانی و معماری های اروپایی و مدرن مخلوط شده اند. به همین دلیل به تفکیک به معماری طبقات مختلف این کاخ خواهیم پرداخت.

معماری طبقه ی اول کاخ نیاوران چگونه است؟

در طبقه ی اول کاخ نیاوران، اتاق پذیرایی اصلی و سالن سینمای اختصاصی واقع شده اند. این سالن پذیرای مهمانان خارجی بسیار مهمی در دوره ی محمد رضا شاه بوده است. به همین دلیل از مبلمان های بسیار زیبا و مدرنی که ساخت کشورهای آلمان و فرانسه هستند در چیدمان آن بهره گرفته اند. طراحی این مبلمان توسط گروهی از معماران داخلی فرانسوی صورت گرفته است. تناسب رنگ و طرح نیز در هر بخش این معماری به چشم می خورد.

سینمای اختصاصی این کاخ نیز دارای ۴۰۰ متر مربع مساحت بوده و برای پخش فیلم های مختلف امکانات کاملی در آن قرار دارد.

اگر برای بازدید از این طبقه به کاخ نیاوران مراجعه کنید، می توانید ظروف چینی فرانسوی را که متعلق به سده ی ۱۹ است و با طرح ناپلئون بناپارت و خانواده ی سلطنتی منقوش شده است، مشاهده کنید. علاوه بر آن فرش های دستباف ایرانی و ارزشمندی در این طبقه وجود دارد که به دست هنرمندان اصفهانی و کرمانی بافته شده اند. مشهورترین فرشی که در این طبقه قرار دارد، اثر استاد علی کرمانی بوده و چهره ی شاهان و مشاهیر  ایرانی از دوره ی هخامنشی تا قاجار روی آن نقش بسته است. نقش پادشاهان در بیضی وسط فرش و نگاره های ایران باستان در حاشیه های آن وجود دارد. فرش های کرمانی فاخری نظیر فرش شیخ صنعان و دختر ترسا هم در این کاخ وجود دارند.

در این طبقه بسیاری از ظروف تزئینی و تاریخی گران بها قرار دارد که توسط دولت های خارجی به دولت ایران هدیه داده شده اند. به عنوان مثال یک ظرف زیبای نقره ای از کشور رومانی و پیانویی از سوی سفارت آلمان به محمد رضا شاه هدیه داده شده است.

نماد سقاخانه و سفالینه های مارلیک و املش نیز از دیگر متعلقات این طبقه است. تابلوهای نقاشی معروف و ارزشمند این طبقه نیز به شرح زیر می باشند:

تابلوهای ایرانی: نقاشی بی جان طبیعت اثر محسن فروغی و تابلویی از بهمن محصص

تابلوهای خارجی: تابلوی جنگل اثر مارویک کرلا مینگل، موتمارتر پاریس اثر مالکت، موتمارتر پاریس اثر اوتریلو، تصویری از محمد رضا شاه پهلوی اثر وی اف دراپر، تصویری از فرح دیبا اثر ویدال کورداس، چهره دو زن اثر جی گلدرن، تابلوی سه زن اثر ماری لورنسن.

شرح معماری نیم طبقه ی دوم کاخ نیاوران

نیم طبقه ی دوم کاخ نیاوران متعلق به لیلا پهلوی بود که کوچک ترین عضو این خانواده ی سلطنتی به شمار می رفت. البته هم چنان در این نیم طبقه، اتاق کار فرح دیبا و بخشی از لباس های شخصی و نظامی محمد رضا شاه پهلوی نیز به چشم می خورد. البته آثاری بسیار ارزشمند از جمله حجاری باستانی از مجسمه ی بودا و عاج هندی که متعلق به کشور هند هستند نیز در این بخش از کاخ وجود دارد. در پله های این بخش نیز تصویری نقاشی شده قرار دارد که شرح حال دربار کریم خان زند می باشد.

طبقه ی دوم کاخ نیاوران و شرح و بررسی آن

طبقه ی دوم کاخ نیاوران نیز از اتاق های خواب، اتاق های استراحت نیمروزی و اتاق های شخصی تشکیل شده است. در اتاق استراحت نیمروزی تابلو فرش هایی منقوش به چهره ی رضاخان و تاج الملوک (مادر محمد رضا شاه پهلوی) قرار داده شده است. در اتاق نشیمن این طبقه نیز میز تحریری ارزشمند قرار دارد که به سبک لویی شانزدهم ساخته شده است. البته اتاق خواب شاه و فرح از طریق مسیری به اتاق لباس و اتاق آرایش فرح متصل می شود. در اتاق لباس وی هم چنان تعدادی لباس محلی و سوزن دوزی شده که هنر دست هنرمندان بلوچستانی است به چشم می خورد.

در ضمن اتاق های فرحناز و علیرضا پهلوی نیز شامل اتاق مطالعه، استراحت و نشیمن در همین طبقه واقع شده و دارای امکانات مجزا هستند. البته در اتاق علیرضا پهلوی مجموعه ای وجود دارد که نشان های ناوگان دریایی را در بر می گیرد.

در ادامه به شرح و بررسی سایر قسمت های مجموعه ی تاریخی و فرهنگی نیاوران خواهیم پرداخت.

تالار آبی کاخ نیاوران

این تالار آبی دارای مساحتی به اندازه ی ۳۵۰ متر مربع بوده که در بخش شمال کاخ قرار دارد. دور تا دور این تالار را کاشی کاری های هفت رنگ و آبی پوشانده و آبنمای بسیار زیبایی نیز در رو به روی آن تعبیه شده است. دو تابلوی قدیمی نیز در این تالار قرار دارد که متعلق به کشور فرانسه و قرن ۱۷ و ۱۸ میلادی می باشد. البته امروزه کاشی های این تالار آبی به دلیل بارش باران دچار صدماتی شده است.  

گرچه امروزه در این تالار نمایشگاه لباس بر پا می شود اما در سال ۱۹۷۸ هم زمان با سفر رئیس جمهور وقت آمریکا (جیمی کارتر) به ایران جشن سال نو در همین تالار برگزار شد.

کاخ صاحبقرانیه و موزه ی حوضخانه

کاخ صاحبقرانیه به مناسبت سی و یکمین سالگرد حکومت ناصرالدین شاه، در سال ۱۲۶۷ هجری قمری ساخته شد. در آن زمان این کاخ شامل خوابگاه، اندرونی و حرم سرا بود که توسط حاجب الدوله طراحی شده بودند.

این کاخ که با کاخ نیاوران حدود ۹۰۰ متر فاصله دارد در دوران رضاشاه پهلوی تقریبا بی استفاده بود. چرا که در این دوران کاخ سعد آباد در ارجحیت قرار داشت. زمانی که محمد رضا شاه قصد ازدواج با ملکه فوزیه را داشت، رضا شاه دستور داد تا این کاخ را به منظور پذیرایی از مهمانان وی، بازسازی کنند. هر چند در پایان، جشن عروسی در این کاخ انجام نشد.

آثاری تاریخی از جمله عکس هایی از ناصرالدین شاه، تابلوهایی از شاهزادگان دوره ی قاجار و تصاویری از بزرگان مشروطه در این کاخ قرار دارند. میز کار محمد رضا شاه پهلوی و تصویر مجلس شیخ صنعان دیوان عطار که بر روی نقره حک شده است از دیگر آثار این کاخ می باشد. البته عکس هایی از سران کشورهای خارجی و هدایایی که برای دولت ایران فرستاده اند در این کاخ در معرض دید عموم قرار می گیرد. کف تالارهای این عمارت را فرش های نفیس و گران بها که متعلق به هنر دست مردم تبریز و کرمان است می پوشاند. در اتاق های اصلی آن نیز سلاح های گرم و سردی قرار دارد که متعلق به دوران زندیه و قاجاریه می باشند.

اما موزه ی حوضخانه در زیر زمین کاخ صاحبقرانیه قرار دارد. در این موزه، تزئینات زیبای معماری، تابلوهای نقاشی از جمله تابلوی حوضخانه ی کمال الملک، بافت های مربوط به دوران قاجار، آثار خوشنویسی و قلمدان های تاریخی نگهداری می شود.

کوشک احمد شاهی

این عمارت دارای ۸۰۰ متر مربع مساحت بوده و به دستور احمد شاه قاجار ساخته شده است. در دوران پهلوی اول نیز محل کار رضا شاه بوده است. این کوشک در شمال کاخ نیاوران است و فاصله ی زیادی با آن ندارد. هر دو طبقه ی این کوشک را نمای آجری و نخودی رنگ تشکیل داده و سقف شیروانی دارد. در طبقه ی دوم آن یک سالن مرکزی واقع است که در گذشته به عنوان اتاق موسیقی مورد استفاده قرار می گرفته است. در ضلع شمالی این سالن نیز نقش گچبری به طرح شیر و خورشید وجود دارد.

موزه ی جهان نما

این موزه در سال ۱۳۵۵ در غرب کاخ صاحبقرانیه ساخته شد. هدف از آن نگهداری از هدایا و آثار هنری بود که به فرح دیبا اهدا می شد. این موزه از چهار سالن در همکف و یک سالن در زیر زمین تشکیل می شود. این موزه هم اکنون نیز از آثاری ایرانی متعلق به پرویز تناولی، سهراب سپهری، حسین زنده رودی و بهمن محصص نگهداری می کند. در ضمن آثاری از هنرمندان خارجی نظیر پیکاسو، گوگن و براک، دالی و رنوار نیز در این موزه قرار دارد.

این موزه ظرف های سفالین و پیکره هایی مفرغی را در خود گنجانده که متعلق به پیش از میلاد مسیح هستند. خاکستر افرادی عالی رتبه که متعلق به کشورهای دیگر است نیز در این موزه وجود دارد.

موزه ی کتابخانه ی اختصاصی

این کتابخانه با ۷۷۰ متر مربع مساحت در سال ۱۳۵۵ در ضلع شرقی کاخ نیاوران ساخته شد. این کتابخانه گرچه با هدف استفاده ی شخصی خانواده ی سلطنتی احداث شد اما هم اکنون تنها کاربری موزه دارد. سقف این کتابخانه را از استوانه های شفافی ساخته اند که سبب تامین نور کافی برای مطالعه شود.

در این کتابخانه هم اکنون آثاری ارزشمند از جمله مجسمه، نقاشی، آلات موسیقی، نسخ خطی، کتاب و … وجود دارد. کتاب های موجود در این کتابخانه حدود ۲۳ هزار نسخه ی چاپی است که حاوی ۱۶ هزار عنوان است. در این بین کتب تاریخ ایران، هنر نقاشی و ادبیات فرانسه بیشترین فراوانی را دارند. آثار نویسندگانی چون پروین اعتصامی، منوچهر آتشی، علی نقی وزیری، جان اف کندی و والت دیزنی در این کتابخانه وجود دارد.

موزه ی خودروهای اختصاصی

این بخش از مجموعه ی نیاوران دارای ۲۰۰ متر مربع مساحت بوده و با کاخ اختصاصی نیاوران نیز ۵۰۰ متر فاصله دارد. این موزه در سال ۱۳۹۱ در بخش گاراژ قدیمی این کاخ راه اندازی شد. این موزه با هدف نگهداری و حفاظت از خودروها و موتورسیکلت هایی که از دوران پهلوی باقی مانده بود افتتاح شد. به همین منظور ماشین های خاندان پهلوی، ماکت خودروها و موتور سیکلت های فرزندان این خاندان در این موزه نگهداری می شوند.

باغ موزه ی کتیبه ها

این بخش از مجموعه ی نیاوران بسیار مورد پسند دانشجویان و علاقه مندان به باستان شناسی قرار می گیرد. چرا که در سال ۱۳۸۷ با هدف نگهداری و حفاظت از کتیبه های باستانی کشور افتتاح شده است. بدین ترتیب همواره نمایشگاهی دائمی از کتیبه های باستانی ایران در محل شرق باغ نیاوران بر پا است. ۴۳ کتیبه که متعلق به دوران مادها، آشوریان، سومری ها، عیلامی ها و ساسانیان است، در این موزه نگهداری می شود. مهم ترین آن ها نیز کتیبه های شاپور و اردشیر در نقش رستم می باشد. البته کتیبه های شاپور یکم و کرتیر در نقش رجب نیز در این موزه قرار دارد.

کاخ نیاوران کجاست؟

کاخ نیاوران در شمال شرقی باغ نیاوران و شمال شهر تهران قرار گرفته است. این کاخ در قسمت جنوبی خیابان باهنر و دارآباد قرار دارد. دسترسی به این باغ از طریق خیابان باهنر (نیاوران) صورت می‌گیرد. میدان و پارک نیاوران نیز در قسمت جنوبی کاخ نیاوران قرار گرفته‌اند.

قیمت بلیط کاخ نیاوران؟

قیمت بلیط برای ما ایرانی به ازای هر کاخ ۵ هزار و برای خارجی ها ۵۰ تا ۱۰۰ هزارتومان است.

راهنمای بازدید از کاخ نیاوران + عکس و آدرس ۱۴۰۱

شما اولین دیدگاه را ارسال کنید.

پاسخ دهید

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.


*